Trong số các visual novel nổi tiếng được chuyển thể thành anime của Key, nếu như AIR rực rỡ ánh nắng của ngày hè, KANON ngập tràn tuyết trắng mùa đông thì CLANNAD là khúc ca ngọt ngào của mùa xuân. CLANNAD là một visual novel do hãng phần mềm Key phát triển, công ty này cũng cho ra đời hai tác phẩm nổi tiếng khác là KANON và AIR. Phiên bản anime truyền hình CLANNAD dài tập đi kèm hai OVA được thực hiện bởi Kyoto Animation. CLANNAD được chia thành hai phần gồm School Life và After Story thể hiện các giai đoạn khác nhau trong toàn bộ câu truyện. CLANNAD là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của KyoAni, bộ anime lấy đi nhiều nước mắt của khán giả nhất.
Trong khi phần đầu Clannad chú trọng về tình bạn thì phần sau Clannad: After Story nhấn mạnh hơn về tình yêu và gia đình. Bộ phim đưa người xem vào cuộc sống đời thường của các nhân vật, từ cảnh ăn uống vui chơi, những vật lộn kiếm tiền, đau ốm khó khăn hay mâu thuẫn… Tất cả toát lên sự chân thật như đời sống một gia đình Nhật Bản điển hình, rất sát thực và gần gũi. Điểm mạnh của Clannad: After Story là drama, phải nói là vượt trội và ấn tượng. Nó được xây dựng, tiếp nối từ phần trước với lời nhắc nhở: sự kết thúc của tuổi trẻ đơn thuần chỉ là khởi đầu của một cuộc sống khác. Một người bình thường bỗng nhiên trắng tay thì rất đáng thương. Nhưng một người không ngừng nỗ lực vươn lên, đang chìm đắm trong hạnh phúc với một viễn cảnh tươi sáng, trong một đêm bỗng dưng mất đi tất cả những gì quan trọng nhất thì càng đáng thương gấp bội. Drama của Clannad: After Story được xây dựng theo hướng đó.
Nội dung anime xoay quanh cuộc sống của Tomoya và Nagisa từ lúc còn học ở trường cho tới khi tốt nghiệp, kết hôn và có con. Phần đầu anime khắc họa Tomoya hạnh phúc bao nhiêu thì phần sau đau khổ bấy nhiêu. Anh trải qua rất nhiều thăng trầm và liên tiếp những mất mát đổ ập lên Tomoya khiến người xem cảm tưởng như ngày tận thế. Clannad: After Story là sự sự kết hợp hài hòa giữa những bi kịch và cảm xúc, rất dễ dàng trong việc xé tim của bạn ra từng mảnh. Tính kịch và tragedy của anime được đẩy lên đến đỉnh điểm, và chính điều này đã lấy đi nước mắt của khán giả nhiều nhất. Đến khi tất cả kết thúc, người xem sẽ nhận được những bài học nhân văn về giá trị cuộc sống.
Nhân vật chính
Okazaki Tomoya-nhân vật chính của CLANNAD, một nam sinh cấp 3 cá biệt không màng đến chuyện gì khác ngoài cúp học và giết thì giờ cùng với một đồng bọn là Sunohara (cũng là một học sinh cá biệt và là một người ôm mộng làm playboy). Hoàn cảnh gia đình khó khăn đã khiến cậu ta trở nên lãnh đạm với mọi thứ xung quanh, anh thậm chí còn ghét cả thành phố mà mình đang sống. Anh rất thẳng thắn trong quan điểm của mình với người khác và cũng không ngần ngại nói lên suy nghĩ của mình kể cả khi nó không phù hợp trong thời gian đó. Mặc dù thế, Tomoya rất tốt bụng với bạn bè và anh sẵn sàng giúp đỡ bất cứ ai xung quanh đang cần anh. Anh không ích kỷ và không đòi hỏi những người từng được anh giúp trả công cho mình.
Tomoya đã gặp Furukawa Nagisa, một trong những nhân vật nữ chính của CLANNAD. Nagisa lớn hơn Tomoya một tuổi, là một cô gái ăn nói dịu dàng, nhỏ nhẹ, lúc nào cũng tự ti về bản thân và phải học lại vì căn bệnh kéo dài. Nagisa luôn muốn tìm cách khôi phục câu lạc bộ Kịch của trường. Trong câu chuyện của Nagisa thường xuất hiện bài hát “Dango Daikazoku” (Đại gia đình Dango) mà Nagisa rất thích.
Cốt truyện School Life
Cốt truyện phần đầu xoay quanh Okazaki Tomoya, một học sinh trung học năm thứ ba bất mãn với cuộc sống của chính mình. Mẹ của Tomoya đã mất khi anh còn rất nhỏ, để anh lại cho cha nuôi lớn. Sau cái chết của người vợ, cha của Tomoya trở thành người nghiện rượu, cờ bạc, bỏ bê con trai mình. Một ngày nọ, trong một trận cãi vã ông đã đẩy Tomoya va vào tường làm trật khớp vai của anh. Kể từ đó ông đối xử tử tế với Tomoya nhưng có một khoảng cách như thể Tomoya là một người xa lạ hơn là một người trong gia đình. Điều này đã làm tổn thương Tomoya còn nhiều hơn cả mối quan hệ trước đây của anh với cha mình, và anh luôn cảm thấy bất tiện khi trở về nhà nên thường xuyên vắng mặt qua đêm. Ngoài ra, chấn thương đã khiến anh không thể nào chơi bóng rổ được nữa, và điều đó đã nảy sinh một khoảng cách giữa Tomoya với ngôi trường và các hoạt động của nó. Vì thế cuộc sống vô vị của anh bắt đầu. Bạn thân của Tomoya là Sunohara Youhei cũng bị loại khỏi câu lạc bộ bóng đá vì bất đồng ý kiến, cũng có một cuộc sống vô vị và thường xuyên ở suốt trong ký túc xá nam cùng với Tomoya mà không làm gì nhiều.
Câu chuyện bắt đầu vào thứ hai, ngày 14 tháng 4 năm 2003 khi bắt đầu một năm học mới, chính là lúc mà Tomoya gặp Furukawa Nagisa, một cô gái dịu dàng, nhỏ nhẹ, lớn hơn anh một tuổi phải học lại do bị đau ốm liên miên trong năm trước. Mục đích chính của cô là gia nhập câu lạc bộ kịch nghệ mà cô chưa từng làm được do bị bệnh, nhưng câu lạc bộ này cũng đã bị giải thể do không đủ thành viên vì tất cả đã tốt nghiệp. Trong khi đó Tomoya có rất nhiều thời gian rảnh nên anh quyết định giúp Nagisa gây dựng lại câu lạc bộ kịch nghệ mới. Trong suốt học kỳ, Tomoya đã gặp và làm quen với nhiều nhân vật nữ khác, những người mà anh đã dần hiểu tường tận cũng như giúp đỡ họ vượt qua các vấn đề trầm trọng trong cuộc sống riêng của mỗi người.
Cốt truyện After Story
Phần hai của câu chuyện, bắt đầu ngay sau khi phần một kết thúc nhưng có bối cảnh kéo dài đến 10 năm tiếp theo, Tomoya và Nagisa đã lập gia đình và chung sống với nhau. Tomoya đã gặp rất nhiều khó khăn mà các gia đình thường gặp phải, nhưng chủ yếu là do sức khỏe của Nagisa vốn không tốt. Nagisa đã mất ngay sau khi sinh đứa con gái đầu lòng của họ là Okazaki Ushio, bất hạnh này đã khiến cho Tomoya rơi vào trạng thái suy nhược. Chính vì điều này mà bố mẹ của Nagisa là Furukawa Akio và Furukawa Sanae đã nhận chăm sóc Ushio thay anh.
Năm năm sau đó, khi Tomoya gặp bà nội của mình là Okazaki Shino, bà đã nói cho Tomoya về quá khứ và những nỗi đau khổ của cha anh rất giống với trường hợp của Tomoya sau khi Nagisa mất. Sau khi nghe câu chuyện đó, Tomoya đã quyết định sẽ chăm sóc và nuôi lớn Ushio cũng như thừa nhận Naoyuki là cha của mình. Ít lâu sau khi Tomoya tìm lại mục đích của cuộc sống, thì Ushio bị mắc bệnh giống như Nagisa. Cả gia đình Tomoya, Sanae và Akio đều cùng nhau đấu tranh để cứu Ushio, Tomoya thậm chí đã nghỉ việc để chăm sóc Ushio nhưng tất cả đều vô vọng. Khi mùa đông tới, Tomoya đã làm theo mong ước của Ushio là được đi du lịch cùng anh tới cánh đồng hoa, anh đã dẫn Ushio đi nhưng cô bé bị ngất ngay giữa trời tuyết và sau đó đã mất trong vòng tay của anh.
Dù đã nhiều năm trôi qua thế nhưng CLANNAD sẽ mãi còn được nhắc đến như một tác phẩm đau thương, xúc động bậc nhất, là một trong những bộ bishojo mà fan anime nhất định phải xem trước khi chết.
